Vào một buổi chiều ngày tháng không còn nhớ, tôi một mình đến rạp Casino xem phim "Hiệp sĩ mù nghe gió kiếm” tập 6 . Đây là bộ phim nhiều tập, đã xem tập này thì không thể không chờ xem tập khác. Nói chung là tập nào cũng hấp dẫn. Trong 6 tập có đoạn hiệp sĩ mù xuất kiếm giải cứu cho một nàng Kiều xinh đẹp. Cứ mỗi tuyệt chiêu xuất ra là nghe có một tiếng nói bình giả ca ngợi. Đường kiếm như có thêm sức mạnh mỗi lúc một uyển chuyển huy hoàng hơn. Sau khi cứu được nàng Kiều, hiệp sĩ mù quay về phía tiếng nói vái tay chào hỏi. Hoá ra bên vệ đường dưới gốc cây to có một người mù khác đang ngồi xếp bàn, trên hai chân có cây đàn bọc trong bao vải gác ngang. Người nghệ sĩ mù có nhã ý chơi một bản đàn tặng hiệp sĩ mù. Hai người bèn kéo nhau vào một khu rừng gần đấy. Hình như rừng vào thu nên các cành đều trơ lá, chỉ thấy một đám lá vàng đỏ trải dài trên mặt đất. Hai người ngồi tựa vào hai gốc cây đối diện nhau. Tiếng đàn cất lên như một lời than thở ngậm ngùi về đất trời, về kiếp người. Tiếng đàn nửa chừng bỗng đứt dây. Người nghệ sĩ mù nói : có kẻ bất thiện dang nghe lén. Quả đúng như vậy, có một tên gian đang rình rập hiệp sĩ mù. Thế là hai người lặng lẽ chia tay.
Hết phim, tôi tản bộ ngang trên đường phố. Không hiểu sao cái đoạn phim ngắn ngủi ấy khiến tôi buồn buồn. Chiều tôi về nhà, sau khi ăn, tôi ngồi đọc lại cuốn “ Zorba le Grec”. Đến đoạn Zorba than thở: “Chim đa đa ơi thôi đừng hót nữa, tiếng hót mày làm tan nát tim ta”, tôi bỗng gập sách lại và không đọc nữa. Có một cái gì đó thật trùng hợp trong cùng một buổi chiều. Một nỗi buồn hay một điều gì đó gần với sự rời xa ly biệt đang cựa mình thức dậy trong tôi.Tôi lại ra đường tìm một góc quán quen thuộc ngồi. Trên đường trở về nhà, trong đầu bỗng vang lên một tiếng hát. Tôi lập đi lập lại nhiều lần trong đầu, hát thành tiếng khe khẽ. Đến khi về nhà ghi lại thì bài hát đã gần như hoàn chỉnh. Sáng hôm sau mang hát cho một số bạn bè nghe, hầu như ai cũng thích.
Đó là câu chuyện sự ra đời của bài “Cát bụi”.
Mỗi bài hát đều bắt nguồn từ một duyên cớ nào đó. Có khi từ một câu chuyện không đâu.
Bây giờ thì người hiệp sĩ mù kia đã chết rồi. Khoảng hai năm nay. Người viết Zorba đã qua đời dĩ nhiên con chim đa đa kia cũng đã chết. Và nếu Zorba là một con người có thật được Nikos Kazantzakits tỉểu thuyết hoá thì nay ông cũng mất rồi.
“Tiếng động nào gõ nhịp không nguôi…”
Thời gian đã nghiền nát tất cả thành cát bụi hết rồi.
(Trịnh Công Sơn)
Video " Cát Bụi " trong Album nhằm gây quỹ từ thiện ' ÁNH SÁNG TỪ TÂM "
Cuộc đời cũng như một vết mực mà thôi, vết mực rồi cũng sẽ nhòe và biến mất dần theo năm tháng. Con người ta phải sống như thế nào ? Có cái gì vĩnh cửu trong cõi vô thường này ? Hay rồi cũng tan thành mây khói, rồi trở về với hư vô. Phải chăng, phận người cũng chỉ là một cái gì đó nhỏ nhoi lắm ?
Nhưng trong cái tối tăm thì cũng có những cái tươi sáng. Kiếp người trên đời cũng chỉ là " kiếp rong chơi ", là tạm bợ, tức không có gì vững chắc, thay đổi liên tục nhưng không có nghĩa là không đáng sống. Ở đây, người nhạc sĩ đã sử dụng một loạt hình ảnh tương phản như " hạt bụi hóa kiếp thân tôi " với " cát bụi tuyệt vời " hay " mặt trời " với " kiếp rong chơi " để làm nổi bật lên cái khổ đau cũng như cái hạnh phúc của một đời người.
Cát bụi, con người chỉ là cát bụi, hạt bụi tuyệt vời khi hoá kiếp thân tôi, hạt bụi mệt nhoài khi tôi trở về làm cát bụi. Nghĩ cho cùng, tất cả mọi người cũng chỉ là những hạt bụi hoá thân thành kiếp nhân sinh, sớm muộn cũng sẽ tàn lụi với thời gian. Do đó nỗi khắc khoải ngàn đời của con người là tìm kiếm ý nghĩa của sự hiện hữu, ý nghĩa của đau khổ, ý nghĩa của giải thoát, ý nghĩa của cuộc sống. một vòng quay, một trăm năm, một kiếp người có là mấy! "Chợt một chiều tóc trắng như vôi", không phải là trắng như bông, như mây hay như tuyết mà là như vôi đổ xuống huyệt mồ.
Trịnh Công Sơn không bi quan, ông chỉ nói lên điều ông cảm nghiệm thấm thía về sự mong manh của kiếp người : cuộc đời đẹp biết bao, sự sống cao quý biết dường nào, nhưng nó cũng như "đoá hoa vô thường". Ðó là một thực tế, nhìn nhận và đối diện với nó một cách can đảm để có thể đưa ta tới một cuộc sống tốt đẹp hữu ích và có ý nghĩa hơn .
Nhạc phẩm " Cát bụi " của Trịnh Công Sơn là một bài hát hay về cả nhạc và lời. Nó là một bài hát đầy tính nhân văn cao cả. Cũng có những chấm vui trong bài hát nhưng chấm vui đó càng tô thêm nỗi buồn, một cái buồn rất nhẹ nhàng với nỗi ám ảnh giữa sự sống và cái chết. Buồn ở đây không sầu não, không ủy mị. Cái buồn có tác dụng đưa chúng ta quay trở về với chiều sâu của tâm hồn để rồi tự chọn cho mình một lối sống sao cho đáng " phận người ". Nó giúp chúng ta có một cách nhìn về cuộc đời có trách nhiệm. Thêm vào đó, bài hát có tính triết lý sâu sắc càng giúp người đọc thêm hiểu đời và hiểu mình nhiều hơn.
Cuộc đời cũng như một vết mực mà thôi, vết mực rồi cũng sẽ nhòe và biến mất dần theo năm tháng. Con người ta phải sống như thế nào ? Có cái gì vĩnh cửu trong cõi vô thường này ? Hay rồi cũng tan thành mây khói, rồi trở về với hư vô. Phải chăng, phận người cũng chỉ là một cái gì đó nhỏ nhoi lắm ?
Nhưng trong cái tối tăm thì cũng có những cái tươi sáng. Kiếp người trên đời cũng chỉ là " kiếp rong chơi ", là tạm bợ, tức không có gì vững chắc, thay đổi liên tục nhưng không có nghĩa là không đáng sống. Ở đây, người nhạc sĩ đã sử dụng một loạt hình ảnh tương phản như " hạt bụi hóa kiếp thân tôi " với " cát bụi tuyệt vời " hay " mặt trời " với " kiếp rong chơi " để làm nổi bật lên cái khổ đau cũng như cái hạnh phúc của một đời người.
Cát bụi, con người chỉ là cát bụi, hạt bụi tuyệt vời khi hoá kiếp thân tôi, hạt bụi mệt nhoài khi tôi trở về làm cát bụi. Nghĩ cho cùng, tất cả mọi người cũng chỉ là những hạt bụi hoá thân thành kiếp nhân sinh, sớm muộn cũng sẽ tàn lụi với thời gian. Do đó nỗi khắc khoải ngàn đời của con người là tìm kiếm ý nghĩa của sự hiện hữu, ý nghĩa của đau khổ, ý nghĩa của giải thoát, ý nghĩa của cuộc sống. một vòng quay, một trăm năm, một kiếp người có là mấy! "Chợt một chiều tóc trắng như vôi", không phải là trắng như bông, như mây hay như tuyết mà là như vôi đổ xuống huyệt mồ.
Trịnh Công Sơn không bi quan, ông chỉ nói lên điều ông cảm nghiệm thấm thía về sự mong manh của kiếp người : cuộc đời đẹp biết bao, sự sống cao quý biết dường nào, nhưng nó cũng như "đoá hoa vô thường". Ðó là một thực tế, nhìn nhận và đối diện với nó một cách can đảm để có thể đưa ta tới một cuộc sống tốt đẹp hữu ích và có ý nghĩa hơn .
